W południowej części ziemi bocheńskiej, zajętej przez rozległe garby Pogórza Wiśnickiego, wyrastają co rusz z ziemi, niezwykłe skalne obiekty. Zadziwiają przy tym oryginalnymi kształtami i historią swego powstania. Nazywamy je wychodniami lub ostańcami, są geologicznymi zabytkami i autentycznymi świadkami zachodzących przemian w świecie przyrody. Rozrzucone po wzgórzach, niejednokrotnie skryte w głębi lasów, są niezwykle atrakcyjnym akcentem lokalnego krajobrazu i wartościowym elementem jego zasobów przyrodniczych.

Występują zasadniczo na całej rozciągłości Pogórza. Spotkać je można w obszarze przyległym do doliny Stradomki jak: Góra Chrostowska, Kamyk, Zonia, Sobolów oraz na południowych kresach Pogórza, od Szyku poprzez Tarnawę, Trzcianę do Żegociny. Największe skupienie piaskowcowych wychodni występuje jednakże na obszarze Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego, na szczytach wzniesień wokół Lipnicy, tworząc tu swoisty krąg, pierścień ostańców skalnych. Piaskowcowe wychodnie skalne wrośnięte są nie tylko w geologiczne podłoże ziemi bocheńskiej, wrosły przede wszystkim w obszar turystycznego i krajoznawczego poznania, jako istotny element krajobrazowego ładu tej przestrzeni, niekwestionowaną jej wartość przyrodniczą.

Wąwóz skalny w Kamyku

Naszą wędrówkę zacznijmy od niezwykłej formy geomorfologicznej jaką jest wąwóz skalny w Kamyku na zachodniej wierzchowinie doliny Stradomki. Wąwóz wyrzeźbiony został w gruboławicowych warstwach piaskowca budującego ciąg wzgórz między Chrostową a Wieruszycami. Na długości około 150 m polnej drogi przebiegającej skrajem lasu, zespolone siły przyrodniczej erozji i ludzkiej działalności, doprowadziły do wycięcia w skalnym masywie wąwozu(tzw. holweg), sięgającego nawet 4 m głębokości. Sam skalny odcinek ma długość około 35 m, szczególnie eksponowane są południowe ściany wąwozu. Wąwóz z racji rozlicznych procesów wietrzeniowych i erozyjnych w jego obrębie zachodzących, stanowi doskonały obiekt edukacji geologicznej. Ta forma wąwozu jest niezwykle rzadka w obszarze Pogórza Karpackiego i z tej przyczyny winna być otoczona prawną ochroną.

W lessowych wąwozach Gorzkowa

Spiętrzone w wyniku przesunięć tektonicznych utwory mioceńskich w rejonie Bochni zostały pokryte w okresie polodowcowym grubym płaszczem osadów. Wśród nich wyróżnić można zalegające wyspowo płaty lessu. To w nich, w pobliskim Bochni Gorzkowie wykształciły się głębokie wąwozy (dwa odcinki w ciągu lokalnej drogi), których geneza powstania zbieżna jest z historią tworzenia się prezentowanego wcześniej wąwozu w Kamyku. Oczywiście, drążoną skałą był tam piaskowiec, a tu less, lecz wpływ na ich tworzenie się i dalszy rozwój miały procesy erozji, tej przyrodniczej jak i ludzkiej. Podążając z Bochni do końca ulicy Myśliwskiej, znajdziemy się niepostrzeżenie w unikalnym krajobrazie wąwozu lessowego. Dosyć to niecodzienny widok, droga prowadzi bowiem jakby korytarzem pośród osypujących się żółto - brązową glinką (lessem) ścian. Ścianki wąwozu wznoszą się nierównomiernie nad drogą, od strony północnej są wyższe, sięgają 6 m wysokości. Mocarne korzenie licznie rosnących po obydwu stronach wąwozu drzew, powstrzymują w miarę skutecznie procesy erozyjne na zboczach. Krajobrazową sielankę wąwozu, mąci nieco betonowe dno doliny stanowiące ciąg lokalnej drogi, utwardzone - hamuje już (może niestety) skutecznie dalsze jego się pogłębianie.

Diabelski Kamień w Libichowej

"Diabelski Kamień", jeden z licznego grona diabelskich kamieni w polskich górach wyrasta w partiach wierzchowinowych (309 m), jednego z bocznych ramion rozległego wzgórza Wichraz (428 m) zajmującego międzyrzecze Stradomki i Polanki w przysiółki Trzciany Libichowa. W drodze do skałki warto prześledzić interesującą panoramę południowych rubieży Pogórza Wiśnickiego i pierwszych wzniesień Beskidu Wyspowego jaka rozpościera się spod ściany lasu. Zasięg widnokręgu zaiste imponujący. Wychodnia skalna pojawia się po północnej stronie wzniesienia, a efektowne jej kształty jawią się w całej swej okazałości również z tej strony. Legenda powiada, że upuścił ją diabeł niosący skałę z pobliskiego Lasu Kopalińskiego w masywie Wichraza. Mroczny nastrój lasu otaczającego "Diabelski Kamień" sprawia, że łatwo w to uwierzyć ... choć nie tak to było. Procesy niszczące modelujące północny stok wzgórza doprowadziły do odsłonięcia wierzchniej warstwy skrywającej piaskowcową ławicę, a późniejsze czynniki wietrzenia ozdobiły ściany ostańca licznymi śladami tej działalności. Piaskowcowa wychodnia liczy około 20 metrów długości, od strony północnej (grzbietowej) prezentuje się jako potężne żebro skalne wysunięte nad przepaścistą doliną. Efektowne czoło baszty odsłaniające się w linii załamania zbocza od strony północno - wschodniej, góruje nad doliną wysokością rzędu 12 metrów